اینستاگرام شبکه‌ای اجتماعی است که در ایران، برخلاف سایر شبکه‌های اجتماعی مانند توییتر، فیس‌بوک و… به‌طور مطلق و علنی فیلتر نیست و براساس آمار نصبش در فروشگاه‌های نرم‌افزاری ایرانی اندرویدی و آی.او.اسی، محبوب‌ترین شبکۀ اجتماعی در این کشور محسوب می‌شود.
این نوشته حاصل تجربیاتی است که از فعالیتم در اینستاگرام از سال ۱۳۹۵ تا امروز کسب کرده‌ام. به‌خاطر محبوبیت زیاد اینستاگرام در ایران، بسیاری از سایت‌ها درخصوص هریک از ویژگی‌های این شبکۀ اجتماعی ده‌ها مقاله نوشته و منتشر کرده‌اند. در این نوشته قصد دارم به نکات زیرپوستی اینستاگرام و آموزش اینستاگرام برای کاربران فارسی‌زبان اشاره کنم.
این نوشته را همیشه باتوجهبه اتفاقات و قابلیت‌های جدید به‌روز نگه می‌دارم (تاریخ آخرین به‌روزرسانی: ۹مرداد۱۳۹۸).
اینستاگرام چیست؟
اینستاگرام (Instagram) شبکه‌ای اجتماعی بر پایۀ ارسال عکس و ویدئوست؛ یعنی برای پست‌کردن مطلب در اینستاگرام، حتماً باید عکس یا ویدئویی نیز همراه آن مطلب داشته باشید. اینستاگرام این امکان را به کاربر میدهد که عکس‌ها و ویدئوهای خود را در دیگر شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک، توییتر، تامبلر، آمبا و اوکی‌رو منتشر کند. همچنین کاربر می‌تواند از فیلترهای دیجیتال پیش‌فرض داخل اینستاگرام برای عکس‌ها و ویدئوهایش استفاده کند.
اینستاگرام را کوین سیستروم (Kevin Systrom) و مایک کرایگر (Mike Krieger) بنیان‌گذاری کردند. واژۀ اینستاگرام ترکیبی از دو واژۀ Instant Camera و Telegram بوده و معنای آن، پیام‌رسانی فوری از طریق عکس و ویدئوی گرفته‌شده توسط دوربین تلفن همراه است.
نسخۀ اولیۀ اینستاگرام در مهر ۱۳۸۹ منتشر شد. این شبکۀ اجتماعی به‌سرعت در بین مخاطبان محبوبیت پیدا کرد و تعداد کاربران آن تا خرداد ۱۳۹۰ به بیش از ۱۰میلیون و تا ۲۵ آذر ۱۳۹۵ به ۶۰۰میلیون نفر رسید. براساس آخرین اعلام اینستاگرام، در حال حاضر ماهانه بیش از ۸۰۰میلیون کاربر فعال، در اینستاگرام مشغول فعالیت هستند.
اینستاگرام از طریق چهار نسخۀ اندروید، آی.او.اس و ویندوز و وب در دسترس کاربران خود قرار دارد. هریک از نسخه‌های ویندوز و وب در مقایسه با نسخه‌های اندروید و ای او اس محدودهایی دارند.
نرم‌افزارهای جانبی اینستاگرام
لِی‌اَوت برنامه‌ای برای ساخت کلاژ یا همان چسباندن عکس‌ها در کنار یکدیگر است. برنامۀ لی‌اوت به شما این امکان را میدهد که عکس‌های خود را به شکل ترکیبی با دوستان خود به اشتراک بگذارید. برای این کار، عکس‌ها را از گالری خود انتخاب کنید یا درون خودِ برنامۀ لی‌اوت عکس بگیرید. سپس ترکیب مورد علاقۀ خود را انتخاب کنید و عکس‌ها را ویرایش کنید و نهایتاً عکس مدنظر خود را در گالری ذخیره کنید.
کلاژکردن عکس‌ها در برنامۀ لی‌اوت برای کاربران هیجان‌انگیز و کاربردی است. این کار آن‌قدر محبوب و کارآمد است که در توییتر، کاربری به نام ساحیر برای اینکه منظور خود را از چسباندن دو عکس کنار هم برساند، گفته: «فلان عکس رو کلاژ کنید کنار این عکس (عکس را در توییت او میتوانید ببینید).»
ویژگی‌ها:
- امکان ذخیرۀ عکس در گالری؛
- امکان اشتراک عکس؛
- ویرایش عکس؛
- و… .
بومرنگ برنامه‌ای برای تولید ویدئوهای غیرمنتظرۀ بامزه است. این ویدئوها پشتِسرهم تکرار می‌شوند. افراد یا چیزهایی را پیدا کنید که حرکت می‌کنند یا اینکه از خود سلفی بگیرید. با زدن یک دکمه، برنامه به‌صورت خودکار و پشتِسرهم تعدادی عکس می‌گیرد و آن‌ها را به ویدئویی خیلی کوتاه و جالب تبدیل میکند.
سعی کنید از بومرنگ به شکل خلاقانه استفاده کنید. مثلاً کاربری به اسم دی باگر در توییتی نوشته: «جالبه بدونید که ما می‌دونیم موجِ دریا خودش جلو عقب می‌شه، دیگه نیازی نیست با بومرنگِ اینستاگرام به ما نشونش بدین!»
ویژگی‌ها:
- ساخت تصاویر متحرک به‌صورت GIF؛
- امکان ذخیرۀ تصاویر متحرک در گالری؛
- امکان اشتراک تصاویر متحرک؛
- و… .
تلویزیون (IGTV)
تلویزیون اینستاگرام برنامه‌ای برای ساخت ویدئوهای طولانی در اینستاگرام است و با تجربۀ همیشگی از ویدئو در اینستاگرام تفاوت دارد. این برنامه طوری ساخته شده که بتوانید صفحۀ موبایلتان را به‌صورت کامل به تماشای ویدئو اختصاص دهید. این ویدئوها محدودیت همیشگی یک دقیقه را ندارند و می‌شود ویدئوهای بیش از یک دقیقه را با آن بارگذاری کرد.
توجه کنید که حجم محتواهایی که در تلویزیون اینستاگرام منتشر می‌کنید، به‌خاطر ماهیتشان ناخودآگاه زیاد است و باید به فکر فالوئرهایتان هم باشید. مثلاً کاربری به اسم فرشاد در توییتی نوشته: «این تلویزیون اینستاگرام درواقع می‌شه همون یوتیوب دیگه، خیلی چیز خفن و خوبیه و احتمالاً مصرف پهنای باند رو خیلی محسوس افزایش بده در کشور قشنگمون.»
ویژگی‌ها:
- امکان اشتراک‌گذاری ویدئوهای بیش از ۶۰ ثانیه؛
- امکان دنبال‌کردن ویدئوهای افراد؛
- امکان جست‌وجوکردن در بین کانال‌ها؛
- و… .
دایرکت برنامه‌ای برای چت‌کردن در اینستاگرام است. میتوانید فیلترهای خنده‌داری را روی تصاویر دوستانتان گذاشته و آن‌ها را با خودشان به اشتراک بگذارید. به کمک دایرکت میتوانید تجربه‌ای متفاوت از پیام‌رسانی را در اینستاگرام رقم بزنید.
از کنار دایرکت اینستاگرام به‌سادگی عبور نکنید. میتوانید از دایرکت اینستاگرام به‌عنوان یکی از کانال‌های ارتباطی با فالوئرها و مشتریانتان استفاده کنید. محسن عارفی در توییتی خطاب به کسی که از سرویسی استفاده کرده و مشکل داشته، گفته: «لطفاً از طریق ایمیل شرکت یا دایرکت اینستاگرام پیام بدید به مجموعه (و از این طریق باگ را به آن‌ها اطلاع بدهید).»
ویژگی‌ها:
- شناسایی آنی مخاطبان؛
- سرعت خوب در مخابرۀ پیام؛
- فیلترهای چهرۀ منحصر‌به‌فرد؛
- و… .
انواع محتوا در اینستاگرام
پست (Post): محتواهای ویدئویی و عکسی را که در قالب مطلب ارسال می‌شوند، پست می‌گویند که معمولاً با کپشن همراه است. محتواها در صفحۀ اصلی اینستاگرام در دسترس هستند. برای خواندن نوشتۀ همه چیز دربارۀ پست اینستاگرام کلیک کنید.
استوری (Story): نوعی محتوا در اینستاگرام است که تنها ۲۴ ساعت در صفحۀ افراد نمایش داده می‌شود و پس از گذشت ۲۴ ساعت از صفحه حذف می‌شود. برای خواندن نوشتۀ همه چیز دربارۀ استوری اینستاگرام کلیک کنید.
لایو (Live): میتوانید محتوای ویدئویی خود را به‌صورت پخش زنده منتشر کنید. به این صورت در بالای صفحه و در کنار استوری‌ها قرار می‌گیرد و فالوئرها می‌توانند به‌صورت پخش زنده آن را ببینند و در آن کامنت بگذارند یا سؤال مطرح کنند. لایوها را فقط می‌شود تا ۲۴ ساعت بعد آرشیو کرد و بعد از آن به‌صورت اتوماتیک حذف می‌شوند. برای خواندن نوشتۀ همه چیز دربارۀ لایو اینستاگرام کلیک کنید.
آی‌جی‌تی‌وی (IGTV): همان‌طور‌که گفته شد، ویدئو‌هایی که در پست و استوری قرار میگیرند حداکثر محدود به ۱دقیقه و ۱۵ثانیه هستند. به همین خاطر تلویزیون اینستاگرام آمده که ویدئوهای حداکثر یک‌ساعته را آپلود کنید و در معرض دید فالوئرها قرار دهید. برای خواندن نوشتۀ همه چیز دربارۀ تلوزیون اینستاگرام کلیک کنید.
پیروی همین صحبت‌هام به سراغ هاجر رزم‌پا، کارشناس برندینگ منابع انسانی (Employer branding) شرکت رهنما رفتم و گفت‌وگویی دربارۀ همین موضوعات با او انجام دادم. در ادامه میتوانید آن را بخوانید.
هاجر رزم‌پا از ۱۳سالگی به بلاگ‌نویسی علاقه داشت. او از سال ۱۳۹۱ در اینستاگرام با نام کاربری «هاجرم» شروع به فعالیت کرد. جالب است بدانید که اولین پست اینستاگرامی هاجر در تاریخ ۱۴اسفند۱۳۹۱ منتشر شده و بیش از ۴۰۰ لایک و ۵۰ کامنت دریافت کرده است. اما اگر هاجر امروز، پس از گذشت ۶ سال از آن زمان، در اینستاگرام خود که بیش از ۱۲۰هزار فالوئر دارد پست بگذارد، بیش‌از ۶هزار لایک می‌خورد و به‌طور میانگین بیش از ۵۰ کامنت دریافت میکند. اگر خواستید میتوانید هاجر را در توییتر نیز دنبال کنید.
کمی بیشتر خودت را معرفی می‌کنی؟
من، هاجر رزم‌پا، متولد ۱۳۷۰ هستم. تا کارشناسی‌ارشد ادبیات فارسی خواندم و درست جایی که داشتم خودم را در چاهِ دکترا‌خواندن می‌انداختم، تصمیم گرفتم دانشگاه‌رفتن و درس‌خواندن را متوقف کنم و بروم در بازار کار و ببینم پول‌درآوردن چه شکلی است.
چطور شد که به اینستاگرام علاقه‌مند شدی؟
مریم، همکلاسی دانشگاهم، اینستاگرام را به من معرفی کرد. آن زمان هنوز گوشی‌های هوشمند این‌قدر زیاد نبود. شب که به خوابگاه رفتم، سعی کردم اینستاگرام را روی مرورگر لپ‌تاپم باز کنم و ببینم چی هست. آن موقع چیز زیادی دستگیرم نشد؛ اما چند ماه بعد که یک گوشی هوشمند خریدم، اپلیکیشن اینستاگرام را دانلود کرده و فیلترهای مختلف آن را امتحان کردم. از اینکه می‌شد عکس‌ها را با نور و رنگ‌های مختلف ذخیره کرد خیلی خوشم آمد؛ اما مشکل اینجا بود که نمی‌دانستم علامت هشتگ چیست و اصلاً باید چه کسی را فالو کنم. آن‌موقع‌ها اینستاگرام اعضای ایرانی خیلی کمی داشت. چند صفحۀ خارجی فالو کردم و بعد از سر کنجکاوی شروع کردم به سرچ اسم‌های فارسی مثل مینا، شقایق، آرزو و… . یک دختر ایرانی به اسم آرزو ابیانه از بین آن جست‌وجوها پیدا شد. آرزو اولین ایرانی بود که در اینستاگرام فالو کردم. او دانشجوی قطر بود. هنوز هم عکس‌های آرزو را می‌بینم.
ماهیت کلی صفحۀ اینستاگرام تو چیست و هدف تو از فعالیت در اینستاگرام چه بوده و هست؟
یک زمانی اینستاگرام برای من نوعی عادت روزانه بود؛ اما با زیادشدن مشغلۀ کاری، رفته‌رفته این مدیا برای من به جایی برای انتشار محتوای متنی تبدیل شد. من نویسنده‌ام و از اینستاگرام، بیشتر برای انتشار نوشته‌هایم استفاده می‌کنم.
تا حالا شده برای فالوئرهای خودت زندگی کنی؟ آن‌ها چقدر در زندگی تو سهم دارند؟
تا‌به‌حال به‌خاطر فالوئرهایم زندگی نکرده‌ام؛ اما گاهی به‌خاطر فالوئرهایم بعضی حرف‌ها (کپشن/عکس) را گفته‌ام و بعضی وقت‌ها درست به همان دلیل از گفتن بعضی نظرهایم ابا کرده‌ام.
فالوئرهای تو بیشتر دوست دارند «خودت» باشی یا دوست دارند «شوآف» باشی؟
باید از فالوئرهایم بپرسی. اما چند نفری به من گفتند چون خودتی و شوآفِ لایف‌استایل شاد و رنگارنگ نداری، احساس نزدیک‌تری به تو داریم.
از اینستاگرام برای چه کارهایی می‌شود استفاده کرد؟ چه آورده‌ای برای تو داشته؟
برای خیلی کارها، مثل ارتباط، تبلیغ، تأثیر، انتشار و خیلی چیزهای دیگر که هنوز به فکرمان نرسیده. مهم‌ترین آورده‌اش برای من «آشنایی»، «دوستی» و «ارتباط» بوده است.
نوشتن را از کجا می‌شود شروع کرد؟ چطور شد از رشتۀ ادبیات به برندینگ منابع انسانی رسیدی؟
برای نوشتن نباید دنبال نقطۀ شروع گشت، بلکه باید مرتب نوشت و نوشت و تمرین کرد و مطالعۀ مداوم داشت.
بعد از اینکه از پایان‌نامه‌ام دفاع کردم و چهارگوشۀ دانشگاه را بوسیدم و زدم بیرون، به‌عنوان کپی‌رایتر وارد یک کانون تبلیغاتی شدم. بعد از مدتی وارد تیم ایده‌پردازی همان شرکت شدم و ازآنجاکه هرکاری بالا و پایین خودش را دارد، امروز رسیدم به جایی که قصه‌ساختن برای یک برند سازمانی را از کارهای قبلی بهتر انجام می‌دهم و بیشتر به آن علاقه دارم.
تفاوت لایک و کامنت پست‌های تو در چیست؟ (مثلاً بعضی از آن‌ها ۱۰هزار لایک خورده و بعضی ۵هزار لایک)
ازنظر تحلیل آماری هرکدام از این‌ها در اینسایت پستی مؤثرند؛ اما نظر شخصی من این است که لایک یعنی: «دیدم، درست می‌گی، حال کردم، خوشم اومد.» کامنت یعنی: «موافقم، مخالفم، راست می‌گی، بیا حرف بزنیم.» انگار کامنت تعامل بیشتری دارد.
نحوۀ نمایش پست‌ها در فید (تایم‌لاین) اینستاگرام
فید اینستاگرام جایی است که فقط عکس‌ها یا فیلم‌های کسانی که فالو کرده‌اید یا هشتگ‌هایی که در فالوی خود دارید در آن نشان داده می‌شود. وقتی صفحۀ فید را رِفرش می‌کنید، پست‌های جدید را در بالای این صفحه می‌بینید.
حال شاید این سؤال برای شما پیش بیاید که پست‌ها در قسمت Search & Explore چطور نمایش داده می‌شوند؟ اینستاگرام در این قسمت سعی میکند پست‌های نمایش‌داده‌شده به شما، نزدیک به علایقتان باشد. آن‌ها این پست‌ها را براساس صفحات کاربران یا پست‌هایی که قبلاً لایک کرده‌اید و هشتگ‌هایی که دنبال می‌کنید انتخاب و به شما نمایش می‌دهند.
اگر بخواهید پست‌های نمایش‌داده‌شده در قسمت اکسپلوره اینستاگرام تغییر کند، باید روند عوامل تأثیرگذاری را که نام بردم، برای مدتی تغییر دهید تا اینستاگرام متوجه تغییر رفتار شما شود و اکسپلوره را باتوجهبه رفتار جدید شما بهینه‌سازی کند.
ربات‌های اینستاگرام
ربات‌ها توسط برنامه‌نویس‌ها نوشته می‌شوند و باتوجهبه ویژگی و به‌روزرسانی‌های اینستاگرام توسعه می‌یابند. متأسفانه یا خوشبختانه یکی از روش‌ها برای ایجاد اینگیجمنت با سایر افراد، استفاده از این ربات‌های آدم‌نماست. درواقع ربات‌ها نوعی شبیه‌سازی از انسان‌ها هستند. به آن‌ها دستور می‌دهند که مثلاً هشتگ‌های خاصی را فالو کنند و افرادی که با آن هشتگ مشخص پست ارسال می‌کنند نیز فالو و لایک کنند. حتی به آن‌ها دستور می‌دهند ازطرف شما کامنت بگذارند یا افراد را فالو کنند و بعد از یک مدت مشخص یا بعد از گرفتن فالوبک، آن‌ها را آنفالو کنند.
البته چون این کارها را آدم‌ها انجام نمی‌دهند، احتمال ضریب خطای زیادی وجود دارد؛ مثلاً زیر پستی که خشونت‌آمیز است می‌نویسد: «خیلی عالی!» پیشنهاد نمی‌کنم که از ربات‌ها برای ایجاد و افزایش اینگیجمنت استفاده کنید. قاعدتاً فالوئرهایی که قرار است از این طریق به دست بیاورید، معمولاً ماندگاری چندانی ندارند؛ چون آن‌ها هم می‌خواهند مثل شما فقط فالوئرهایشان را افزایش بدهند و پس از آنفالو، آن‌ها نیز شما را آنفالو می‌کنند.
برای اینکه بدانید ربات‌های اینستاگرام چگونه کار می‌کنند، پیشنهاد می‌کنم این مقاله را بخوانید.
اینفلوئنسرمارکتینگ ایرانی‌ها در اینستاگرام
کاربران تا قبل از گسترش شبکه‌های اجتماعی، جایی برای معرفی خود نداشتند. تلویزیون بستری برای معرفی هنرمندان، ورزشکاران و افراد شناخته‌شده بود و امکان مطرح‌شدن از طریق آن، برای سایر افراد جامعه راحت نبود. اینستاگرام بستری را برای کاربران فراهم کرده تا از زندگی روزمره و دغدغه‌هایشان و هنر و تخصص خود در زمینه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، ورزشی و… عکس و ویدئو تهیه کنند و برای مخاطبانشان به اشتراک بگذارند و از این طریق در دنیای مجازی به شهرت و محبوبیت برسند.
این کاربران تأثیر بسیاری روی مخاطبان خود می‌گذارند. مخاطبان آن‌ها، روند زندگی آن‌ها، دغدغه‌هایشان و کارهایی که انجام می‌دهند دنبال می‌کنند و از آن‌ها باخبر هستند. این کاربران به دلیل نوع تأثیرگذاری که روی مخاطبانشان دارند می‌توانند جریان فکری جدیدی در زمینه‌های مختلف ایجاد کنند و مخاطبانشان را به سمتی که می‌خواهند سوق دهند. البته باید توجه داشته باشید مخاطبان آن‌ها افراد باهوشی هستند و اگر در هر موقعیتی متوجه سوءاستفادۀ آن‌ها بشوند، ترکشان می‌کنند. پس اینفلوئنسرها دقت فراوانی برای گذاشتن پست‌هایشان به خرج می‌دهند و کسب‌و‌کارها هم باید به این نکته توجه بیشتری کنند و تا حد ممکن تبلیغات خود را به‌صورت زیرکانه، غیرمستقیم و البته خلاقانه انجام دهند.
اینفلوئنسرمارکتینگ در اینستاگرام راهی فوق‌العاده تأثیرگذار برای رشد کسب‌و‌کارهاست؛ اما نه همۀ کسب‌و‌کارها. به کمک اینفلوئنسرمارکتینگ خود میتوانید با استفاده از روشی خلاقانه، آگاهی از کسب‌و‌کار و دنبال‌کنندگان خود را به‌سرعت گسترش دهید؛ چون با اینفلوئنسرمارکتینگ در اینستاگرام به‌خوبی میتوانید از قدرت بازاریابی دهان‌به‌دهان بهره ببرید.
در ایران تبلیغات توسط اینفلوئنسرها به دو روش زیر انجام می‌شود:
- ارتباط مستقیم با خود اینفلوئنسرها که البته دسترسی به بسیاری از آنان کمی سخت است؛
- تبلیغ از طریق آژانس‌های تبلیغاتی.
